Հատված «Կյանքը հին հռովմեական ճանապարհի վրա» վիպակից

Մայրս առողջ էր, ժիր և սիրուն։
Մորս հիշելիս՝ ես միշտ հիշում եմ նաև մեր պարտեզի նոճին։ Նրան շատ էր նման։
Նա բռնում էր ջրով լցված տաշտը, վեր էր բարձրացնում և, առանց ճիգի, միայն դաստակների ուժով, թափում էր։ Մի որևէ սեղան, մի ծանր առարկա տեղափոխելիս՝ չէր կանչի ո՛չ ոքին օգնության։ Բոլորն ինքն էր անում, անում էր թեթև, կարծես մի փոքրիկ ճյուղ էր տեղափոխում։Ծննդաբերությունից միայն կես ժամ առաջ նա հրաժարվում էր աշխատելուց, դեմքի վրա հազիվ նշմարվում էր ցավագին ինչ֊որ ծամածռություն, ապա ժպտում էր ջինջ, գնում, առանձնանում, բռնում կողերը, և ահա ծնված էր լինում մեզանից մեկնումեկը։

Ասում էին, որ մեզանից մեկ֊երկուսը դեռ ամբողջովին լույս չտեսած, ոտները մորս մարմնի մեջ, սկսել են ճչալ։ Անզուսպ, առողջ մանուկներ, որոնց արյունն այնքան շատ էր լինում երբեմն, որ վախենում էին խեղդվելուց։ Մեզանից մեկն այդպես էլ խեղդվել էր մեկ֊երկու ամսական եղած ժամանակ։

Մա՜յր, հիշում եմ քո երջանկությունը, մայրական բերկրանքը, երբ ես և եղբայրներս ըմպում էինք կաթը քո մարմնի արևային խորությունից։
Նստել եմ շատ գրկեր, բայց ո՛չ մի գիրկ, մա՜յր, չի օրորել ինձ այնպես անուշ, ինչպես քո գրկի քնարը։

Մայրը՝ դա հավիտենական, մշտաթարմ և մշտադալար լիրիկան է, դա ոսկյա ծառն է երկնքի կապույտ դաշտում բուսած։

Ամենամռայլ թախիծն է պատում ինձ այժմ, երբ հիշում եմ, որ մի քանի անգամ կաթկթել են մորս արցունքներն իմ անառակությունների պատճառով։

Ես ուզում եմ, որ այժմ մեկն ինձ դաժան կերպով խոշտանգի այդ անառակությունների համար, որպեսզի հանգստանա իմ թշվառ հոգին, որպեսզի խաղաղի մշտնջենական ողբն իմ ողբագին հոգում։

Իջնում է թանձրակարմիր և մեծաթև մի վերջալույս իմ ճակատի վրա։ Կոծում են հողմերը։ Աշխարհը ցուրտ է։
Փակեցե՛ք դուռը աշխարհի դեմ։

Բայց մայրս ժպտում է մեր կապույտ լեռներից բարձրացող արևի միջից, տեսնում եմ նրա ծամերը արևի շողերին խառնված և լսում եմ նրա շողերի ձայնը․

«Տուր թախիծդ ինձ, մանո՜ւկ իմ, ե՜րգն իմ կողերի, ցնծա գարնան մեջ, գարո՜ւն իմ ցնծագին, վազի՛ր բաց և դալար դաշտերում, իմ եղնի՜կ թեթևասույր, սուրա՛ փրփրադեզ ալիքների վրա, ժպտա, ջերմագին է աշխարհը, իմ զավա՜կ, իմ ծա՜ռ երկնասլաց, իմ խնդությո՜ւն, իմ սե՜ր»։

Եվ բացվում է մի մեծ առավոտ, որի թևերը ոսկեզօծում են իմ հոգու մռայլ ափունքները։

Սավառնում է տիեզերական ցնծությունը։

Արևի միջից լսում եմ նրա ձայնը։

Արևը ինքը՝ մայր է խարտյաշ աչքերով և ոսկյա մազերով։ Թափվում է կանաչների վրա նրա ոսկեհնչյուն երգը։

Առաջադրանքներ:
1.Կարդալ հատվածը, անհասկանալի բառերը բացատրել բառարանի օգնությամբ:
2.Ո՞վ է մայրը հեղինակի համար: Ինչպե՞ս է նա ներկայացնում մորը: Նա շատ է սիրում իր մայրիկին երբ նա հիշում է իրան նա հիշում է  պարտեզի նոճին։
3.Ո՞վ է մայրը քեզ համար: Նկարագրիր և բնութագրիր մայրիկիդ:

Իմ մայրիկը շատ բարի և հոքատար մարդ է ։

Նա շատ համեղ է պատրաստում։

Ժամանակով նա կարա խիստ լինի բայց կյանքով նա շատ բարի և ծիծաղելի մարդ է ։

Իմ մայրիկը շատ բոյով չէ բայց ունի գեղեցիկ գործիչ ։

Նա ունի սև աչքեր։

Եվ նա աշխատում է լաբորատորիայում որտեղ նա վերցնում է արյուն կենդանիներից և մարդկանց ։

Паруйр Севак
Нас мало, да, но мы армяне

Пусть мало нас, но величают нас – армяне….
Всех остальные себе не ставя выше,
Должны признать – и мир наш тем богат,
Что есть у нас библейский Арарат,
Что небо только в зеркале Севана
В себя смотреться сможет постоянно,
Отлит в Давиде образ человека,
Что здесь писалась музыка Нарека,
В скале упрямо вырубали храмы.

Пусть мало нас, но величают нас – армяне…
Мы никого себе не ставим выше:
Мы попросту другой судьбою дышим;
Армянской крови пролито не мало…
Когда бы нам история внимала!
Во дни когда бы мы бывали в силе,
Ничьей свободы сроду не казнили:
Не поднималась грозная десница
За все – веков – обиды расплатиться…
Смерть просто наш народ облюбовала
И было ей нас, ненасытной мало…
Во дни когда нас по свету метало,
Мы обрастали прочностью металла,
Что трудимся для каждого народа,
Который нас приветил в дни гонений…
Ему служил души армянский гений:

Пусть мало нас, на величают нас – армяне…
Из давних ран мы через стон воспряли:
Не вытравить из нас улыбки доброй,
Мы знаем как плечо подставить другу,
Как вызволить себя из замкнутого круга
Природной щедрости дарованной нам Богом-
Все во сто крат вернуть высоким слогом,
Воздать по добрости монетой звонкой чести
И в нужный час для друга быть на месте,

У каждой нации своя на свете ниша.
Вот так и мы себя не ставим выше,
Но ведаем, чего народом стоим:
Понятие – армяне – не пустое…
И почему бы не гордиться этим?!
Мы есть и будем. Пусть родятся дети.

Осип Мандельштам

Орущих камней государство —
Армения, Армения!
Хриплые горы к оружью зовущая —
Армения, Армения!

К трубам серебряным Азии вечно летящая —
Армения Армения!
Солнца персидские деньги щедро раздаривающая —
Армения, Армения!

Путешествие в Армению

Наш самолёт приземлился в аэропорту Еревана. Ереван – древний
город: почти три тысячи лет назад была построена крепость Эребуни. Но
Ереван и молодой город. Он построен из прекрасного розового и
оранжевого камня – туфа. В этом городе красивые здания, парки; в
парках интересные современные статуи и фонтаны. А фонтаны на
главной площади Еревана необыкновенные, поющие. Прямо из них
льётся красивая музыка.
Вокруг Еревана раскинулась цветущая и плодородная Араратская
долина. Если вы приедете сюда весной, увидите белый цвет яблонь и
розовый цвет персиков. Если вы приедете сюда осенью, то попробуете
вкусные сладкие арбузы, виноград и персики.
А как ребятам живётся в этой республике? Да как всем ребятам –
интересно и весело. Много у армянских ребят просторных и светлых
классов, клубов, музыкальных школ. Летом они отдыхают, а осенью
снова приходят в школу. Там они учатся читать и писать, учатся считать
и рисовать, учатся дружить друг с другом и любить свою родину.
плодоро́дный – բերրի ста́туя – արձան

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1. Как писательница описывает Ереван? 2. Что она пишет об Араратской
   долине? 3. Как живётся детям в Армении?

Найдите в тексте антонимы данных слов. Составьте с ними предло-
жения.

Молодой — старый
горький — сладкий
обыкновенный — необыкновенный
тесный — просторный
скучно — интересно
тёмный — светлый
ссориться — мирится
ненавидеть — обожать

Ответьте на вопросы.

1. Как называется страна, в которой мы живём? Армения 2. Где находится ваш
   родной город или село? мой родной город в Армении называется Ереван это сталица Армении 3. Как выглядит Араратская долина весной и осенью?
2. 
3. Что бы вы могли рассказать о жизни армянских детей?
4. Я сам являюсь Армянским ребёнком и могу сказать что они живут достаточно не плохо .
6. Выпишите из предложений существительные в именительном падеже .со словами, которые к ним относятся.
   Древний город построен три тысячи лет назад.
   Вокруг Еревана раскинулась плодородная Араратская долина.
   Недалеко от Еревана находится прекрасное синее озеро Севан.
   Армянские дети живут интересно и весело.

Цель проекта: Расширить знания об армянской культуре через исследование и практическое участие в традиционных элементах нашей удивительной страны.

Этапы проекта:

1. Введение и Исследование :
   • Введение в армянскую культуру, ее историю.
   • Исследование достопримечательностей Армении:Это гора Арарат, Нораванк, Гегардский монастырь, храм Рипсиме, Звартноц, монастырь Хоракерт и Гандзасар архитектурных чудес, исторических мест и природных красот.
2. Музыка и Танцы :
   -Изучение традиционных армянских музыкальных инструментов и их роли в культуре.
   • Духовые: зурна, дудук, най, шви, кавал, сринг, пку, паркапзук, авагпог, шепор, пог, ехджерапог, галарапог, сулич.
   • Струнные (щипковые, смычковые): тар, саз, кеманча/кеман, канун, чогур, чагане, бамбир, ченг, сантур, ганун, уд , кнар, джутак, тавих, вин, пандир, джнар.

   -Ознакомление с традиционными армянскими танцами.
   -Обучение танцу и создание небольшого танцевального номера.

3. Язык и Литература :
   -Чтение и обсуждение отрывков из армянской литературы.
   -Чтение и обсуждение отрывков из русской литературы про Армению.
4. Кухня :
   -Изучение традиционных армянских блюд.
5. Хаш
6. Суп Кололак
7. хариса
8. Хлеб Матнакаш
9. Лаваш
10. Толма
11. Хапама
    -Практическое приготовление одного из традиционных блюд в классе.
12. Виртуальное путешествие :
    Исследование интерактивной карты Армении и виртуальное посещение нескольких интересных мест.

One day a shepherd discovered a fat Pig in the meadow where his Sheep were pastured. He very quickly captured the porker, which squealed at the top of its voice the moment the Shepherd laid his hands on it. You would have thought, to hear the loud squealing, that the Pig was being cruelly hurt. But in spite of its squeals and struggles to escape, the Shepherd tucked his prize under his arm and started off to the butcher’s in the marketplace.

The Sheep in the pasture were much astonished and amused at the Pig’s behavior and followed the Shepherd and his charge to the pasture gate.

“What makes you squeal like that?” asked one of the Sheep. “The Shepherd often catches and carries off one of us. But we should feel very much ashamed to make such a terrible fuss about it like you do.”

“That is all very well,” replied the Pig, with a squeal and a frantic kick. “When he catches you he is only after your wool. But he wants my bacon! gree-ee-ee!”

Խրատական մաս

Հեշտ է լինել համարձակ, երբ վտանգ չկա: Մի համեմատեք երկու տարբեր
իրավիճակներ՝ առանց դրանք հասկանալու:

meadow-մարգագետին

pasture-արոտավայր

squeal-ճչալ

shepherd-հովիվ

spite-չարություն

struggles-ըմբշամարտ

astonished-ապշած

behavior-վարք

ashamed-ամոթխած

fuss-ունայնություն

catches-բռնել

frantic-կատաղած

wool-բուրդ։

ԳՈՅԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆ

Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են  գոյականներ․
ա. վերելակ, հնչուն, փչակ
բ. շեշտակի, հանք, հնչուն
գ. արցունք, հայուհի, վայրէջք,
դ. ուղղակի, փափկասուն, փախուստ

Ո՞ր շարքում են միայն  գոյականներ․

ա. սեր, սիրելի, տիկին
բ. օր, անձրև, գինի
գ. ատաղձ, գուղձ, ցնծագին
դ. ջուր, ծորակ, ջրառատ

• Ո՞ր շարքում չկա գոյական․

ա. հին, հագուստ, դարպաս
բ. վնասվածք, հարգելի, տնական
գ. սեղան, ծովային, ծարավել
դ. գեղեցիկ, գրքային, ամպամած

Ո՞ր շարքում չկա գոյական․

ա. հայելի, նազելի, գովելի
բ. վնասվածք, հնչեղ, վայրենի
գ. բազկերակ, կանացի, հյուսն
դ. մայրենի, դյուցազնական, կանաչ
Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. գեղջուկ
բ. դպրոցական
գ. հյութալի
դ. սեր

Ո՞ր բառն է գոյական․

ա. կտրիչ
բ. քննիչ
գ. հուզիչ
դ. դյութիչ

Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականները կարող են գործածվել նաև որպես հատուկ գոյական․

1.կաշի, տոպրակ, վահան
2. կթղա, գուղձ, մարզպետ
3. ռազմիկ, աստղիկ, վրեժ
4. վարուժան, երեխա, մանուկ

Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականները կարող են գործածվել նաև որպես հատուկ գոյական․

1․ծաղիկ, փայլակ, շանթ
2. տղա, պատանի, համեստ
3. շուշան, ցորեն, կահույք
4. հայրենիք, տապան, ծիծեռնակ

Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականները կարող են գործածվել նաև որպես հատուկ գոյական․

1․ վասակ, առյուծ, մհեր
2. տիկին, տիրուհի, ազատուհի
3. համբարձում, համեստ, հեղինե
4. հուսիկ, վարազ, որսորդ

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. մերսող
բ. գրող
գ. դող
դ. հոսող

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. հուզիչ
բ. սուլիչ
գ. վարիչ
դ. գրիչ

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա․կոշկեղեն
բ․ հողեղեն
գ․խմորեղեն
դ․զարդեղեն

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա․աստղ
բ․ավագ
գ․աղավնյակ
դ․պատվիրակ